Егер автокөлікке бір қарағанда, сізде сөзсіз бюджеттік сезімі пайда болмаса, кілтті қолға алғаннан кейін оны міндетті түрде сезінесіз. Оған қоса ол жүргізушіні өткен өмірге апаратындай.
Құжат бойынша бұл тіпті де автокөлік емес. Оңтүстік Азияда кеңінен танымал тук-тук пен мотоцикл өндіретін үндістандық Bajaj компаниясының төл туындысы квадрициклдер класына жатады. Квадроциклмен шатастыруға болмайды — бізде ATV (All-terrain vehiсle) санатын осылай белгілеу қабылданған. Егер қарапайым тілмен айтсақ, бұл мото арба (мотоколяска) — мотоцикл қозғалтқышы бар кішкентай автокөлік. Осыған ұқсас көлікте (КСРО-да оны Серпухов автомобиль зауытында шығаратын) Гайдайдың комедияларындағы Трус, Балбес және Бывалый жүйткитін еді. Bajaj Qute-ті қай санатқа жатқызатыныңызды өзіңіз шешіңіз, бірақ бір дерек: Qutе — бұл Tata Nano-ның әлемдегі ең арзан автокөлік деген мәртебесін теріске шығарған көлік. Өз отаны Үндістанда бұл балақай шамамен екі мың доллар тұрады. Оны Қазақстанда да сатуды жоспарлап отыр.
Өзгелерден ерек
Bajaj Qute-ке көз салып қарау — нағыз ғанибет. Сізге бәсекелестерімен ұқсастығын тауып, ерекшелігін қинала іздеудің қажеті жоқ. Мұнда бәрі басқаша. Қарапайым, бірақ таптаурын емес техникалық шешімдердің саны көп және қосалқы дөңгелекті құмарлықпен іздеп (ол мұнда бар ғой), газ шығаратын түтік пен жүксалғыштың көлеміне елжіреп қарайсың.
Шамасы үндістандық инженерлердің тыпыршуының басты себебі — салмақтың 399 келілік шегі болса керек. Оның салмағы осындай. Квадрицикл негізінде дағдылы болаттан жасалған монокок тұр, ал шанақтың көптеген бөліктері пластмассадан жасалған. Әйнектеріне қатысты жәйт қызық. Олардың салмағы ауыр болғандықтан, бүйірлік әйнектен мүлде бас тартуға тура келген. Оның орнында мөлдір хлорвинильден жасалған пердеше тұр. Жылытқышы да жоқ. Оны жел әйнегін салқын ауамен мәжбүрлі үрлеу алмастырады. Модельдің атвокөлік нарығындағы келешегі жайлы әңгімені осы жерден аяқтаса болатын еді, алайда әйнектер де, автономды жылытқыш та қосымша опция түрінде ұсынылады екен. Жарайды… жалғастырайық.
Qute-тің сыртқы габариттері, турасын айтсақ, аса зор емес. Жер бетінде ол тәуір ас ішетін үстелден көп орын алмайды — үшке бір де отыз. Соның өзінде салонға ірі денелі төрт адам сыйып кетеді. Сыртынан бұл күлкілі көрінгенімен, іші әжептәуір жақсы, тек шынтақ қоятын жер жоқтығы кейітеді. Автобустың, құдды бір ескілеу пазиктің отырғышында отырғандай күй кешесің, бірақ жолаушылардың біріне рөл мен педаль беріп қойған сияқты.
Артық килограммсыз
Bajaj Qute артық салмақпен күресте липосакцияны бастан кешірді. Рұқсат етілген 399 келіге сай болу үшін инженерлерге жылытқыштан, есік әйнектерінен және әйнек көтергіштерден бас тартуға тура келген, ал шанақ бөліктерінің көбі пластмассадан жасалған. Нәтижесінде орап қоюға болатын, сыдырма ілгегі бар мөлдір пластиктен жасалған терезелер, жүксалғыштың суырма себеті және есікте сыртқы құлыптардың болмауы сынды қызық шешімдер пайда болды.
Сыртынан шағын — ішінен үлкен
Qute-тің интерьері мен экстерьері оның құрылғысынан құпия жасамайды. Шанақ панельдерінің жігін жай көзбен байқауға болады. мен сіздерге айтайын, жіктері жақсы, саңылаулар мен анау айтқандай қайшылық жоқ. Ішкі әрлеуі минимум. Дыбыс-, вибро-, жылу- және тағы басқа оқшаулаудың орнына шанақты сырлаған бояу қабаты бар, сондықтан ашық терезеден кірген шуды қоса алғанда, трансмиссиядан, қозғалтқыштан, жол мен аспадан шыққан шу салонға кедергісіз кіреді. Кейде бұл көліктер легінде қиындық туындатады. Аяқ астынан бірдеңе тақ ете түсті! Мұның қозғалтқыш, дөңгелек, желдеткіш, жүксалғыштағы кәстрөл, немесе көлік ішіндегі басқа бірдеңе еместігіне көз жеткізген соң ғана КамАЗ-дың жақын келіп қалғанын түсінесің.
Qute едені трансмиссиялық тоннелсіз теп-тегіс. Оның бұған керегі де жоқ — мотоцикл қозғалтқышы артында, жетек артқы дөңгелектерде, оның үстіне мұның бәрі аса көп орын алмайды. Мотор бөлігінің жоғарғы жағында артқы диван жатыр. Алдыңғы орындықтар бөлінген, астында орын жеткілікті. Бұл ұқсатудың ойға қайдан келгенін түсіндіре алмаймын, бірақ бұл жерге тұрмыстық газ баллоны сыйып кететін еді.
Алдыңғы панельдегі пластмасса айтарлықтай қатты. (Бізге бұл пластмассаның сипағанға қандай екенін білу өте маңызды ғой). Рөл мен МББҚ иінтірегі, айтпақшы өзгелеу, сипағанда жағымдылау материалдан жасалған. Беріліс қорабының иінтірегі үшін Qute-ті жасаушыларға мысқылсыз алғыс айтқың келеді. Алдыңғы қатарлы автомобиль өндірушілері аса маңызды автомобильді басқару мүшесін батырмаға, бұрағышқа, не одан нашарына айналдырып, кемсіту үшін идея іздесе, Bajaj инженерлері оған тиісті орнын беру туралы шешім қабылдап, алдыңғы панельдің ортасына тіп-тіке орналастырған. Қозғалыс кезінде ол өзіне рөлмен салыстырғанда жақсырақ орынның берілгенін түсінгендей, мақтаныштан сілкінеді.
БҚ иінтірегінен жоғарырақ аспаптық қалқанша орналасқан. Оның маңдайшасы жабылған көрініс пен басқа да майда-шүйдеге назар аудармастан көкке ентелейді. Айтпақшы, жүргізуші орнынан қарағандағы көрініс едәуір орташа — жазықтау алдыңғы әйнектің ернеуіндегі жалпақ тіреулер үлкен кедергі келтіреді. Меңзерлік спидометрі (100 км/сағ-қа дейін белгіленген), қосулы нейтралын қоса алғанда, негізгі режимдердің индикаторлары бар аспаптар панелі, ал мұның барлығының астыңғы жағында жанармай мөлшері мен жүрген жолын көрсететін монохром дисплей орналасқан. Дәл сонда сағаттар бар.
Иә, жүргізуші мен жолаушының алдында ұсақ-түйек салатын терең жәшіктер бар, әрқайсысы кілтпен жабылады. Панель симметриялы, себебі Үндістанда қозғалыс сол жақты, және жергілікті нарыққа Qute оң жақтағы рөлмен шығарылады.
Qute-тің штаттық жылытқышы болмаса қойсын, есесіне… магнитоласы бар! Бұл бұйым ең болмағанда тек даралығымен, және орнына қандай да бір басқа түрінің қойылмайтындығымен ғана өзіне назар аударуға лайық. Көлемі iPhone 5 сияқты панелінде USB жалғағышты қоса алғанда, қажеттінің барлығы шоғырланған. Орташа жиілікті қатты шығара алатын динамикті біз таба алмадық. Мүмкін, ол алдыңғы жолаушы табанының жоғарғы тұсындағы мотор қалқаншасына бекітілген қосалқы дөңгелек қаптамасының артына жасырылып тұрғандықтан шығар. Айтпақшы, домкратты дәл сол жерден, сәл сол жақ тұстан іздеген жөн.
Артығы және қажеттісі
Интерьерінде де басы артық ештеңе жоқ. Дегенмен, аса қажет заттар да жоқ мұнда. Санамалап көрейік: орындықтарды, рөлді реттегіш жоқ, өзгешелеу болса да, есіктің әйнектерін үрлеуге арналған ауа өткізгіштер, тіпті ең қарапайым қауіпсіздік жүйелерін айтпағанда, қауіпсіздік жастықтары, стақан қойғыш та жоқ.
Мұның бәрі қалай жүреді?
Кәдімгі оталдыру кілті кәдімгі құлыпта кәдімгі әдіспен бұралады. Айтпақшы, егер БҚ иінтірегі нейтралда тұрса не қол тежегіші (жүргізуші орындығының астыңғы сол жағында) тартылып тұрмаса, Qute оталмайды.
Мотордың дауысы оның мотоциклдік негізі жайлы күмән қалдырмайды. Жалғыз цилиндрдің жұмыс көлемі — аса қарапайым 215 текше. Мотор сұйықтық мұздатуына, цилиндр екі білтеге ие, бұл жанармайдың жақсы тұтанып, толықтай жануына мүмкіндік береді.
Толы газ
Кіп-кішкентай қозғалтқыш дәлін айтқанда, бензинді иіскейді, алайда BAJAJ компаниясының өкілдері газбен жұмыс істейтін модификациясы болатынын айтты. Ондай мотордың қандай қуат арттыратынын және газ баллонын қайда жасыратыны жөнінде тек болжау ғана қалды.
Сәл көтеріңкі айналымдарда қозғала бастаған жөн, дегенмен беру қатынасы жақсы таңдалған. Айтпақшы, берілістердегі қозғалыстың ең жоғарғы жылдамдықтары арнайы тақтайшада көрсетілген. Автомобиль жүргізушінің басқаруы үшін дағдылы болғанмен, бір ерекшелік бар: БҚ мотоциклдегі сияқты ауыстырып қосылады (не типтроник мәнерінде): көтеру үшін — жоғары, бәсеңдету үшін — төмен сермейсіз.
Ең жоғарғы жылдамдығы — 70 км/сағ. Бұл, айтпақшы, квадрициклдер классының барлығына тән шектеу. Қандай да бір қарқынды ұстау үшін осы шектегі бес берілісті үнемі шертіп отыру қажет. Расында, ең жоғарғысына дейін үдетудің сәті түспеді — «сынақ» полигондарының біреуінде де тиісті ұзындықтағы жер телімі табылмады. Есесіне, басқа қызық жәйттер табылды.
Мысалы, тежегіштер. Біз 70 км/сағ жылдамдыққа жетуге тырысқан әр түзу жолдың соңында кәдімгідей қарқынды тежелуге тура келді. Дегенмен, қала ішіндегі көлік легінде жасайтындай қарқынды емес, бірақ тоқтаған сайын қатты қызып кеткен фрикциондардың иісі сезілді бізге. Байқасаңыздар, Qute барабанды тежегіштермен жабдықталған, ешқандай диск деген жоқ.
Өзге тосын сый біз 20-30 км/сағ болатын тасбақа жылдамдығымен кіріп келе жатқан 30 градустық бұрылыста күтіп тұрған еді. Артқы жетекке тән сырғуға бейімділіктің орнына, осындай зиянсыз жағдайда Qute-ті барлық төрт дөңгелегімен сыртқа қарай ысыра бастады. Осындай жағдайды әр модельдеген сайын, аталған оқиға қайталана берді. Күтпеген әрі айтарлықтай қауіпті жәйт.
135/70 R12 өлшемді кіп-кішкентай дөңгелектердің шұңқырлар мен кедір-бұдырлардың көбіне батып қалатынын, ал әжептәуір қатты серіппелердің осы теңселулердің бәрін шанаққа жеткізетінін айтудың қажеті бар ма екен. Аспа тақылдай бастайтын батпақты жерлерде жағдай қиындай түседі.
Және соңғысы. Көлік көпшілік назарын өзіне аударады. Ол қайда болмасын, жақын маңға жұрт жиналып қалады. Қазіргі таңда тіпті қымбат суперкар да мұндай қызығушылық тудырмайтыны анық. Бастапқыда ұнайды, бірақ жылдам жалықтырады.
Расында, Bajaj Qute неге арналған?
Бұл айналадағылар қоятын ең ашық сұрақ. Импортер Qute көлік компанияларына, жеткізу қызметтеріне, пицца, гүл, т. б. таситындарға өте ыңғайлы болатын коммерциялық көлік болғандықтан, оны жеңіл автокөлік ретінде мүлде қабылдамау керектігін баса айтады. Десе де, кейбір елдерде оған жеңіл автокөліктің баламасы ретінде қарайды. Мысалы, Bajaj компаниясының статистикасы бойынша непалдықтардың жартысы үшін Qute отбасындағы жалғыз көлік екен. Дағдарыстың бізді қайда апарарын кім білсін.
Не дегенмен, Qute жасаушыларының философиясы Қазақстандағы мінсіз автомобиль образына қарама-қайшы. Біздің түсінігіміздегі мінсіз автокөлік тек қауіпсіздік тұрғысынан қарастырғанда, сыртынан көбірек металға, ал ішкі жағынан көбірек кеңістікке ие болуы керек деп ойлаймын. Осыған байланысты Bajaj Qute үшін мен бір қызық қолданыс тапқан сияқтымын: жолда апатты жағдай туғызатын барлық алақұйын жүргізушілерге, маскүнемдер мен кәнігі жол ережесін бұзғыштарға жаза ретінде, оларды Qute-ті жүргізуге мәжбүрлесе қалай болар екен, а? Бұл көлікте басқасындағыдай емес, өзің туралы ұмытып, еріксіз өзгелердің қамын ойлай бастайсың.
Тарих кезеңдері
Осыған ұқсас көліктерді біріктіретін квадрицикл терминінің алғаш аталуын Еурокеңес мото арбаларды мопедтер санатынан жеке классқа ауыстыруды ұйғарған 2000 жылдардың басымен тұспалдауға болатын сияқты. Алайда, ол кезде Bajaj Qute мүлде болмаған еді.
Qute прототипі, нақтырақ айтсақ, оның әкесі (егер солай айтуға болса) RE60 атауымен алғаш 2012 жылы таныстырылған болатын. Үлгіні жасаушылар танымал Tata Nano-ға бәсекелес болуды қалаған еді, бірақ түк шықпады. Олар 2015 жылы қыркүйек айының соңында квадрициклді көпшілікке тағы бір рет, бірақ жаңа Qute атауымен және біраз түзетулерімен таныстырды. Қозғалтқышы сәл үлкенірек бола түсіп, ББҚ-нда тағы бір беріліс пайда болды. Сонымен бірге, өндірушілер жаңа туындының жоғарғы экспорттық мүмкіндігі жайлы мәлімдеді. Qute-ті 16 елде сату жоспарланған еді, оның ішінде Қазақстан мен Ресей де болатын.
Класстастары
Қазақстандық нарықта Bajaj Qute-тің бәсекелестері жоқ дерлік, ал бірақ бағасы жағынан жақын көліктер табылады. Оның ішінде, мысалы, Qute-пен салыстырғанда автокөлік саналатын LADA Granta мен Daewoo Matiz бар.
Класстастар тобына Side by Sides квадроциклдерін де жатқызуға болады, бұл жолаушылары бірінің артында бірі емес, бір-бірінің жанында отыратын көліктер. Ондай квадриктердің көбіне оларды ішінара автокөліктерге ұқсас ететін төбесі мен алдыңғы әйнегі болады. Екі орындылары да, төрт орындылары да кездеседі. Бірақ олардың барлығын Bajaj-дан ерекшелейтін— олардың жолсыз жермен жүруге дайындығы, ал Qute тек қалалық көлік.
Жиынтықтама
Bajaj Qute-тің жабдықталуы жайлы сөз ету қиын. Квадрициклге ең керектінің бәрі бар. Сөз қазір рөл, педальдер, ББҚ-ның иінтірегі мен орындықтар туралы болып отыр. Тізімді жалғастыра келе, әйнек тазалағышты, спидометрді, ұсақ-түйекке арналған бірнеше жәшікті қосуға болады. Асылында, бары сол. Қосымша ақы төлеп, сіз терезе әйнектері мен пешке, сондай-ақ төбеге қойылатын жүксалғыш пен аудиожүйеге тапсырыс бере аласыз. Тестілік көлікте соңғы опциялардың екеуі де болды.
Мотор гаммасы
Bajaj Qute үшін тек бір ғана қозғалтқыш қарастырылған, бұл бір цилиндрлі, 4 клапанды 220 текшелі , 13.5 ат күші мен 19.6 Нм айналу сәтін беретін сулы мұздатқышы бар мотоцикл агрегаты.
Трансмиссиялық шаруалар
Мотор жағдайындағы сияқты сатып алушының таңдау мүмкіндігі жоқ. Квадрициклдердің барлығы айналу сәтін артқы дөңгелектерге беретін бес сатылы секвентальді қораппен жабдықталады.
Қауіпсіздік жайлы
Bajaj Qute өте арзан әрі қарапайым көлік ретінде жобаланған. Сол себепті мұнда ешқандай күрделі қауіпсіздік жүйесі жоқ. Qute тіпті жүргізуші эйрбегімен жарақталмаған, оның белдіктері ғана бар.
Үндістанда өткізілуі мүмкін зауыттық сынақтардан бөлек, Bajaj квадрициклін осындай техниканы тарихында екінші рет сынақтан өткізу аясында EuroNCAP мамандары да тексеріп көрген. Нәтижесі күткендей-ақ — бір жұлдыз. Қарсы алдынан да, бүйір жағынан да болған қақтығысқа ұқсас жағдай жасағанда, көлік жүргізушісі өлімге әкеп соқтыруы мүмкін ауыр жарақат алған.
Осы орайда айта кететін жәйт, бұл көлік құралының Қазақстандағы тағдыры қауіпсіздік жүйелерімен байланысты. Мысалы, егер Bajaj Qute жеңіл автокөлік (М1 санаты) ретінде мойындалатын болса, онда шамасы оны Қазақстанға жеткізу туралы ұмыту қажет болады, себебі мұндай көлікті есепке қою үшін ABS-тің, жүргізуші қауіпсіздік жастығының және балалар орындығын бекітуге арналған Isofix бекіткіштерінің, ал 2017 жылдың 1 қаңтарынан күндізгі жүріс шамдарының болуы шарт.
Техникалық сипаттамасы
| Автомобиль | |
| Маркасы, үлгісі | Bajaj Qute |
| Өндіруші ел | Үндістан |
| Шығарылған жылы | 2016 |
| Шанағы | тасымалдаушы |
| Типі | хэтчбек |
| Есіктер саны | 4 |
| Орын саны | 4 |
| Қозғалтқыш | |
| Үлгісі | DTSI |
| Типі | бензинді |
| Орналасуы | артында |
| Қуаттану жүйесі | моно бүрку |
| Цилиндрлер/клапандар саны | 1/4 |
| Жұмыс көлемі, см текше | 216.6 |
| Ең жоғарғы қуаты, а.к. (кВт)/айн/мин | 13.6 (9.7)/5 500 |
| Ең жоғарғы айналу сәті, Нм/айн/мин | 19.7/4 000 |
| Динамикалық сипаттамасы | |
| Ең жоғарғы жылдамдығы, км/сағ | 70 |
| Трансмиссия | |
| Жетек | артқы дөңгелектеріне |
| Беріліс қорабы | секвентальді 5 сатылы |
| Аспа | |
| Алдыңғы | тәуелсіз серіппелі |
| Артқы | тәуелсіз бойлық иінтіректерде |
| Тежегіштер | |
| Алдыңғы | барабанды |
| Артқы | барабанды |
| Өлшемдері мен салмағы | |
| Клиренс, мм | 180 |
| Ұзындығы/ені/биіктігі, мм | 2 752/1 312/1 652 |
| Дөңгелектік базасы, мм | 1 925 |
| Шиналар өлшемі | 135/70 R12 |
| Жарақталған массасы, кг | 399 |
| Толық массасы, кг | 674 |
| Жүксалғыш көлемі, л | 44 |
| Жанармай шығыны | |
| Аралас цикл, л/100 км | 3 |
| Жанармай багының көлемі, л | 8 |
Қызық колік екен! Қайда сатылады?