Еліміздегі көліктердің көбі бензинмен жүреді. Ал екінші танымал отын дизель емес, газ. Қазір жолдарда 313 мың осындай техника жүр, 2019 жылы мұндай машиналар қазіргіден екі есе аз (140 мың) еді. Айта кетерлігі, Қазақстанда дизельмен жүретін машина (жүк көліктері мен автобустарды қосқанда) 90 мың ғана.
Автогаз тұтыну мөлшері күрт артқандықтан, бағасы да айтарлықтай өсті. Қазір әр өңірдегі 80–130 теңге аралығында сатылып жатыр. Анықтама ретінде: 2016 жылдың аяғы мен 2017 жылдың басында ел тұрғындары АИ-92 бензинінің бір литрін 130 теңгеге алатын.
Қазіргімен салыстырғанда биыл жыл басында газ әлдеқайда арзан болды. Бірақ оған саудагерлердің жомарттығы себеп болған жоқ. 2020 жылы сәуірден бастап Қазақстанда сұйытылған мұнай газын сатудың шекті бағасы белгіленді. Бірақ мөлшері әр аймақта әртүрлі болды. Мысалы, Шымкенттегі жанармай құю бекеттері газды 55 теңгеден, Алматыда 69 теңгеден сатты. Ал ең арзан газ Маңғыстау облысында (50 теңге), ең қымбаты Қарағанды облысында (73 теңге) еді.
Сұйылтылған мұнай газының 2021 жылғы наурызға дейінгі шекті бағасы
| Өңір | Шекті баға |
| Нұр-Сұлтан | 70 тг/л |
| Алматы | 69 тг/л |
| Ақтөбе облысы | 54 тг/л |
| Атырау облысы | 53 тг/л |
| Ақмола облысы | 57 тг/л |
| Алматы облысы | 70 тг/л |
| Шығыс Қазақстан облысы | 68 тг/л |
| Жамбыл облысы | 64 тг/л |
| Батыс Қазақстан облысы | 68 тг/л |
| Қостанай облысы | 65 тг/л |
| Қызылорда облысы | 60 тг/л |
| Қарағанды облысы | 73 тг/л |
| Маңғыстау облысы | 50 тг/л |
| Павлодар облысы | 63 тг/л |
| Солтүстік Қазақстан облысы | 65 тг/л |
| Түркістан облысы | 57 тг/л |
| Шымкент | 55 тг/л |
Бағаны реттеу 2021 жылы 1 наурызға дейін жалғасты, алайда іс жүзінде жағдай басқа болды. Мысалы, 2020 жылы желтоқсанда және биыл ақпанда Ақтау тұрғындары газ құнының белгіленген шектен асып кеткеніне шағымданды. Ол кезде бекеттер бір литр газды 50 теңгеден емес, 60–70 теңгеден саудалады.
Биыл көктемде бағаны реттеу күшін жойғанда бекеттердегі газ құны бірден шарықтаған жоқ. Нағыз өсім 2021 жылы күзде басталды. Мысалы, Ақтөбеде газ 2020 жылы қазанда 54 теңге, 2021 жылы қазанда 63 теңге болса, бір айдан кейін 75 теңгеге дейін қымбаттады. Петропавлда бірден 30 теңгеге өсті. Мұның соңы газ тапшылығына ұласып, бекеттер отынды талонмен ғана сатты. Автогазбен жүретін көлік ең көп Маңғыстауда газ бағасы қыркүйек пен қараша аралығында 63 теңгеден 80–90 теңгеге дейін өсті.
2022 жылы көгілдір отын арзандайтыны анық. Келер жылы 1 қаңтардан бастап сұйылтылған газ толықтай электронды сауда алаңдары арқылы сатылады. Бұл жоба бойынша газ бағасы сұраныс пен ұсынысқа сай реттеледі, мемлекет араласпайды. Автогаз бензинге қарағанда арзан болғандықтан, оны тұтынатындар әлі де артады деп болжауға негіз бар. Бір ай бұрын Энергетика вице-министрі Мұрат Жүребеков жақын арада сұйылтылған газдың жаңа көзі немесе жаңа өндірушілер болмайтынын айтқан. Демек алда өсім тағы байқалады деген сөз. Әр аймақтағы баға айырмашылығы да жойылуы мүмкін.
Үш жыл бұрын Энергетика министрлігі табиғи газды мотор отыны ретінде қолдану аясын кеңейту жөніндегі 2019–2022 жылдарға арналған жоспар бойынша азаматтарды көлігін автогазға ауыстыруға ынталандыру үшін көлік салығын төмендетуді ұсынған. Тіпті автодилерлерге елге биоотын тұтынатын машиналар (бензин/газ) әкелуге қолайлы жағдай жасау қажеттігі де сөз болды.
Комментариев: 0