Құқық бұзушылықтың маңызы болмашы болған жағдайда әкімшілік жауапкершіліктен босату Әкімшілік кодексте бұрын да қарастырылған болатын. ҚР ӘҚБК-нің редакцияларының бірінде ол жоқ боп кетті де, көп кешікпей 64-1 нөмірімен қайта пайда болды. Және онда былай жазылған:
«Жасалған әкімшілік құқық бұзушылықтың маңызы болмашы болған кезде әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істерді қарауға уәкілеттік берілген судья, орган (лауазымды адам) ауызша ескертумен шектеле отырып, әкімшілік құқық бұзушылық жасаған адамды әкімшілік жауаптылықтан босатуы мүмкін. Адамды осы бапта көрсетілген негіз бойынша әкімшілік құқық бұзушылықтан босату туралы мәселе шешілген кезде — әкімшілік құқық бұзушылық жасаудың нақты мән-жайлары, оның ішінде құқық бұзушының жеке басы, сондай-ақ қолсұғушылық объектісі, ал келтірілген зиян болған кезде оның мөлшері ескеріледі.»
Ағымдағы жылдың басында-ақ, Әкімшілік кодекске түзетулер енгізіліп, онда 64-1 нөмірлі бап пайда болғаннан кейін Kolesa.kz тілшілері ҚР ІІМ-не мынадай сұрақтар қойған болатын:
- Аталған бап жол қозғалысы ережесін бұзған жеке тұлғаларға қатысты қолданылады ма?
- ЖҚЕ-сін бұзудың қай түрлерінде және қандай жағдайда полиция қызметкерлері жүргізушіге не жаяу жүргіншіге ауызша ескерту жасаумен шектеліп, оларды жауапкершіліктен босатуға міндетті?
- Ереже бұзу әрекетінің маңызы болмашы екендігі жайлы шешімді патрульді полиция қызметкері оқиға орнында өз бетімен қабылдай ма, әлде қалай болғанда да хаттама толтырады ма, ал жауапкершіліктен босату не босатпау жөніндегі шешімді қабылдайтын шені жоғары қызметкерлер ме,әлде сот па?
- Аталған бапты қолдану тәртібі жемқорлыққа қарсы күрес аясында қалай қадағаланатын болады?
Алайда Ішкі істер министрлігі біздің сұрағымызға жауап бере алмай, ӘҚБК-не түзетулер енгізумен айналысқан Әділет министрлігіне жүгінуге кеңес берді. Әділет министрлігі біздің сұрақтарымызды ҚР Жоғарғы сотына бағыттады. Ал сот төрешілері, өз кезегінде, мынадай жауап қайтарды:
Белгілі бір құқықтық жағдайдағы ұстанымы процессуалды заң аясында істі сотта қарау барысында ғана айқындалатын құқықтық сұрақтар бойынша кеңес беру Жоғарғы Соттың құзырына кірмейді.
Сонымен қатар, Қазақстан Республикасы әкімшілік құқық бұзушылық кодексіндегі 64-1 бабының тәжірибеде қолданылу анализінің қорытындыларын есепке ала отырып түсіндіру жайлы сұрақ нормативтік қаулыға сәйкес қарастырылатын болады.
Мамандандырылған сот алқасының басшысы
А.Кыдырбаева
Бірақ 64-1 нөмірлі баптың тәжірибе жүзінде қолданылуына қатысты жарты жыл ішінде беруге уәде етілген жауапты біз сол күйі ала алмадық.
Сол аралықта Tengrinews.kz сұранысына жауап ретінде ҚР ІІМ ішкі істер органдары қызметкерлерінің қалай болғанда да ереже бұзушыны жауапкершілікке тартуға міндеттелетінін айтты. Жәй ғана сөйлесіп, ауызша ескерту жасап, жібере салуға болмайды екен. Ал кешірімділік танытқан тәртіп сақшысының жауапкершілікке тартылуы мүмкін.
«ӘҚБК-нің 806-бабының 1-бөлігіне сәйкес, Әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама әкімшілік құқық бұзушылық жасау фактісі анықталғаннан кейін дереу жасалады. Құқық бұзушы жауапкершілікке тартылмаған жағдайда ішкі істер органдарының қызметкері «Құқық қорғау қызметі туралы» заңға сәйкес тәртіптік жауапкершілікке тартылады. Қызметтік міндеттерін орындамағаны не дұрыс орындамағаны үшін қызметкерлер Қазақстан Республикасының заңдарына сай қылмыстық, әкімшілік, азаматтық-құқықтық, тәртіптік жауапкершілік арқалайды”,- деп тілшілер полиция қызметкерлері берген жауаптан дәйексөз келтірген.
Яғни, 64-1-бап жайлы тәртіп сақшылары не ұмытқан, не хабарсыз, не болмаса оны жәй ғана елемейтін сыңайлы.
Комментариев: 1