Қыста елді мекеннен тыс жерге сапарға шығу өте қауіпті. Жазда бірнеше күн көлікте оңай қала аласыз. Су болса жеткілікті! Ал қыста су көмектеспейді. Адамның басты жауы — аяз. Сусызданудан қарағанда жылдам өлтіреді. Сондықтан боранға тап болсаңыз және көлігіңіз жүрмей қалса, жылыну жолын іздеңіз. Сонда ғана қолайсыз ауа райынан аман өтіп, құтқару қызметі келгенше күте аласыз. Қиындыққа тап болғандардың міндеті — өмір мен денсаулыққа қауіп төндірмей, үш күн бойы аман қалудың амалын табу. Осы уақыт ішінде құтқарушылар апатқа ұшырағандарға жетеді. Әдеттен тыс жайттар бар, бірақ өте сирек.
Қыста жолға шықпас бұрын ең алдымен жоспарлап отырған жол бойында орналасқан елді мекендерге қатысты ауа райы болжамын мұқият қараңыз. Қолжетімді интернет дәуірінде болжамды білу қиын емес. Қазгидрометтен бөлек, көптеген басқа сайттан таба аласыз.
Қай жақта жол жабық болуы мүмкін екенін білуге уақыт арнаңыз, бұл сапарға шықпаудың бір белгісі. Жабық аумақтардың толық картасын «Қазавтожол» сайтынан қарау ыңғайлы.
Ауа райы болжамы қолайсыз болса, сапардан бас тартыңыз! Бұл қысқы саяхаттың ең маңызды ережесі.
Сапар өте маңызды болса, көлікті аса қажет заттармен жабдықтап, дайындалған жөн. Олар біраз орын алатын болар, бірақ аман қалуға мүмкіндік береді. Ерекше ештеңе қажет емес, тек екі-үш күн машинада қауіпсіз қалуға мүмкіндік беретін заттар керек.
Жолға шығарда тізім жасаймыз. Не алу керек
• Жанармай құйылған канистр (кемінде 20 л) және жанармай құйғыш
Жанармай болса, салондағы қолайлы ауа температурасын сақтай аласыз. Сонымен қатар пластик бөтелкеде (бір-екі литр) жанармай болғаны жөн.
• Тент немесе көлік жапқыш
Көлігіңізді ұзақтан байқайтындай жапқыш ашық түсті болғаны дұрыс. Оның көмегімен көлікті қардан қорғап, паналай аласыз.
• Күрек
Көлігіңізде болуы керек! Үлкен күрек болуы шарт емес, сапер немесе қытайлық жиналмалы күрек болса жеткілікті. Балта мен ара да артық етпейді.
• Сүйрегіш арқан
Бұның қажет екенін барлық жүргізуші біледі. Бірақ ашық түсті қарапайым арқан да алыңыз.
• Азық-түлік қоры
Сапар алдында дүкенге кіріңіз. Әзірлеуді қажет етпейтін тағам алу керек: консервіленген ет, түрлі консерві, шала қақталған шұжық, 5-10 литр су. Қайнатып жейтін кеспе де жақсы идея. Шай, ыстық шоколад, кофе және сіріңке алыңыз.
• Газ плита мен шәйнек
Қыста жолға шыққанда мүмкін болса газ оттығын немесе дәнекерлейтін лампа алыңыз. Егер көп орын алады деп уайымдасаңыз, онда құрғақ отын (құрғақ спирт) және оған кішкентай оттық сатып алыңыз.
• Жылы киім мен жатын қап
Қысқы киім, қосымша артық киім болуы керек! Оған жатын қап қосыңыз, жолға шыққан әр адамда болғаны дұрыс. Жатын қаптың температурасы −10 °C-тан жоғары болмасын.
• Қол шам мен оған қосалқы батареялар
Онсыз саяхаттамаған абзал, тіпті қалада да. Ал ұзақ сапарда көлікте міндетті түрде болуы керек зат.
• Пышақ
Консерві болып тұрып, бірақ оны ашатын ештеңе болмаса өкініп қаласыз. Шұжықты балтамен немесе арамен кескеннен гөрі пышақпен кескен ыңғайлы. Жалпы қыста болсын, жазда болсын кез келген сапарда таптырмас нәрсе.
• GPS-навигатор
Әрине, қазір екінің бірінде бар смартфон жеткілікті болар, бірақ Garmin сияқты навигатор алсаңыз жақсы болады.
Боранға түсіп қалсаңыз не істеу керек
Жолда боранға тап болсаңыз көлігіңіз жүрмей қалғанша күтпеңіз. Ыңғайлы жерге тоқтаңыз. Не үшін? Ең бастысы, көлікті желге қарсы қоюға мүмкіндік болады! Бұл жағдайда уланып қалудан қорықпай, мезгіл-мезгіл моторды оталдыра аласыз. Есіңізде болсын: автомобильдің желдету жүйесі арқылы салонға кіретін газ ең қатты аязға қарағанда жылдам және білдіртпей өлтіреді!
Тоқтап, дұрыс бағытты таңдағаннан кейін, көлікті тентпен жабыңыз, егер кішкентай болса, тым болмаса радиатор торын жабыңыз.
Осылайша қозғалтқыш бөлігінің қармен бітелуіне жол бермейсіз. Тент үлкен болса, көлікті толығымен жабыңыз. Жүргізуші есігі жағындағы бір ұшын шетке қарай тартып, желге төтеп бере алатындай мықтап бекітіңіз.
Машинаның жанына шағын паналайтын жер және қосымша жылу оқшаулағыш жасауға болады. Салондағы жылу терезелердің саңылауы арқылы шығатыны мәлім. Оларды жауып, көлікте жылуды ұзағырақ сақтай аласыз.
Қар жиналып қалмас үшін қайта-қайта есікті ашып отырыңыз. Көліктен түсіп, газ шығару түтігінде жиналған қарды тазалаңыз. Пайдаланған газ машинаның астына емес, шетке шығуы үшін жасалуы керек. Қардан тазаламаса улану қаупі жоғары.
Қозғалтқыш үнемі жұмыс істеп тұруы міндет емес. Салондағы қолайлы температураны сақтау жеткілікті. Сол үшін моторды сағат сайын 15 минутқа қосу керек. Көліктегі жылуды сақтау үшін өзіңізбен бірге қосымша жанармай құйған канистр алғансыз. Заманауи қозғалтқыш бос жүрісінде сағатына шамамен 1.5 литр отын тұтынады, ал 20 литр отын шамамен 12-13 сағатқа жетеді. Қозғалтқыш сағат сайын 15 минут жұмыс істейтінін ескерсек, салонды жылытуға сізде шамамен 50 сағат болады.
Жылы киініңіз. Жатын қапта немесе көрпе жамылып ұйықтаңыз. Бірақ есіңізде болсын: қозғалтқыш жұмыс істеп тұрғанда ешқашан ұйықтамаңыз!
Жылыну үшін ыстық сусын ішіңіз, сол үшін өзіңізбен шай, кофе, какао алдыңыз. Қайнаған суды қайдан алуға болады? Жүк салғыштан газ плитаны шығарып, су қайнатыңыз. Сол үшін машинаның жанында тенттен шағын кеңістік жасадыңыз.
Көлікті тентпен жабу әрдайым мүмкін болмайды. Не қатты жел, не тенттің өлшемі бұған жетпеуі мүмкін. Сақтық шараларын ескере отырып, суды салонда қайнатуға болады. Мұны жолаушы орнына, жанбайтын тегіс жерге қойған дұрыс. Бірақ бұл өте қауіпті және көлігіңізді өртеу қаупі бар.
Боран сирек бір тәуліктен артық жалғасады. Көбінесе ұзақтығы 10-20 сағатты құрайды. Осы уақыт ішінде көліктен шықпай, мезгіл-мезгіл қыздырып отырыңыз. Ұялы байланыс бар аймақта тұрып қалсаңыз, құтқарушылар сізді қайдан іздеу керегін білуі үшін координатты навигатор арқылы тауып және оларды отбасыңызға немесе 112 нөміріне қоңырау шалу арқылы құтқару қызметіне жіберіңіз. Бірақ көмек үшін бір жерге баруды ойламаңыз! Оның үстіне сыртқа шығу керек болса, алдымен өзіңізді ұзын арқанмен машинаға байлаңыз. Боранда көліктен бір-екі метрге алыстаған адам бағдарын жоғалтып, үрейге бой алдырып, жан-жаққа жүгіріп, қайтыс болған жағдайлар көп.
Далада, тауда қажыған, жалғыз саяхатшы қасқырларға оңай жем болатынын ұмытпаған жөн. Көлікте қалып, құтқарушыларды күтіңіз!
Арасында көлікті жүргізіп көріңіз, бірақ артық қыламын деп, тыртық қылып жүрмеңіз. Қар басқан машина жүре алмайды, бірақ текке айналып тұрған дөңгелектер қар мен мұздан тазаланады. Өйткені, боран дөңгелекті бітеп, қатырып тастайтыны сонша, тіпті қардан толық шыққан автомобиль дөңгелектері мұз ерімейінше жүре алмайды.
Бораннан кейін не істеу керек
Боран басылған соң көлікті шығаруға кірісіңіз. Құтқарушыларды күтпеңіз, өз бетіңізше әрекет етіңіз.
Осы кезде қай жерде, қалай тұрып қалғаныңызға байланысты күрек, темір ара, балта сізге көмекші болады. Бірден көлікті қазып шығаруды бастаңыз. Ең алдымен, астындағы қарды алып тастаңыз, содан кейін ғана дөңгелектің айналасына кірісіңіз. Керісінше жасасаңыз машина қарда отырып қалады, содан кейін оны шығару әлдеқайда қиын болады.
Машинаның үстіне лақтырып тастаған ашық түсті тентке тиіспеңіз, ол арқылы құтқарушылар сізді оңай байқайды.
Ауа райы оңалғанда, от жағып көруге болады. Қыста отын таба аласыз. Ағаш болмаса, құрғақ шөп жарайды. Оны жұлып алу қиын, бірақ арамен кесіп ала аласыз.
Қураған ағаш жинау жалықтыратын жұмыс, бірақ кем дегенде белгі беру үшін пайдасы тиеді. Қалай өртейміз? Бөтелкеге жанармайды осы үшін құйып алғанбыз.
Құтқарушылар күндіз келмесе, түнде күткенде шам пайдаланыңыз. Әр заманауи шамда жыпылықтайтын режим бар. Назар аударту үшін шамды жыпылықтатып қосып қойыңыз.
Осы ұсыныстарды орындау боран кезінде және одан кейін аман қалуға көмектеседі. Кеңестер қиын емес. Ең бастысы, негізгі ережелерді сақтау керек. Олар:
— сапарға алдын ала дайындалу,
— мотор жұмыс істеп тұрған көлікте ұйықтамау,
— көмек іздеп көліктен алыстап кетпеу.
Сонда сізге ештеңе болмайды.
Комментариев: 0