Осыдан бір жыл бұрын қазақстандық полиция қызметкерлері жол ережесін бұзғандардың атына электронды хаттама толтыра бастаған болатын. Жүйені Астанада сынап көріп, кейін бүкіл елге таратқан еді. Электронды хаттама толтыру барысында жүргізушілерге нендей жәйттерге мән берген жөн?
Ең алдымен басты нәрсені жадыңыздан шығармаңыз: хаттамаға қол қоюдан ешқашан бас тартпаңыз және оны толтыру үрдісіне қатысудан жалтармаңыз. Сіз бұл әрекетіңізбен полиция қызметкерлерінің бұл әрекетті өз бетімен жүзеге асырып, ойына келген ереже бұзушылықты жаза салуына мүмкіндік бересіз.
Хаттамалар ғаламтор қосылатын кез келген жерде, арнайы бағдарламамен жасақталған планшеттің көмегімен толтырылады. Жол-патрульдік полицияның кез келген қызметкерінің бағдарламаға кіретін жеке құпиясөзі болады. Құрылғы Әкімшілік құқық бұзушылықтың бірыңғай тізілімі мен құқық қорғау органдарының басқа да деректер базасына онлайн қосылады. Хаттамалар қазақ не орыс тілдерінің бірінде толтырылады. Дегенмен, бағдарламаның интерфейсі орыс тілінде, бірақ қажеттілік туындаған жағдайда мәліметтерді қазақ қарпімен (кириллица) енгізуге мүмкіндік бар.
Хаттаманы рәсімдеу барысында ең алдымен ереже бұзушының ЖСН енгізіледі. Сол бойынша тәртіп сақшылары жүргізушінің не жаяу жүргіншінің аты-жөнін, куәлік нөмірін, сондай-ақ, оның қашан және қайда берілгенін анықтайды. Егер жүргізушінің ЖСН көрсетілген жеке куәлігі болмаса, хаттама жүргізуші куәлігінің нөмірі бойынша толтырылады.
Әрі қарай бағдарлама нөмірін, берілген күнін, жүргізу санатын (әлдеқалай — жынысын), байланыс мәліметтері мен тұрғылықты мекенжайын қоса алғанда, жүргізуші куәлігіндегі деректерді көрсетеді.
Келесі кезеңде бағдарламаның арнайы терезесіне автокөліктің тіркеу нөмірі жазылады.
Ол бойынша полиция қызметкерлері көліктің ұрланғандар тізімінде бар-жоғын, техникалық байқаудан өткен-өтпегенін (тексеру күні мен аяқталу мерзімін), жүргізушіге қандай айыппұлдар салынғанын анықтайды. (Болашақта осы тұста сақтандыру полисі жайлы да ақпарат пайда болуы тиіс. Бұл сәт әзірге пысықталуда. Теория жүзінде айтсақ, бұл қызмет жүргізушілерді сақтандыру полисінің қағаз нұсқасын алып жүруден арылтатын күн — 2019 жылдың 1 қаңтарынан бастап іске қосылуы мүмкін.
Сондай-ақ, жүргізуші қылмыскерлерді, із-түзсіз жоғалған азаматтарды, борышкерлер мен жауапкерлерді іздестіру базаларынан да қаралып, оның сотталғандығы, халықаралық іздеуде жүргендігі немесе тәртіптік есепте бар-жоқтығы жайлы деректер де тексеріледі.
Әрі қарай электронды хаттамада жол ережесі бұзылған аудан мен мекенжай көрсетіледі. Сонымен қатар, Әкімшілік кодекстің тиісті бабы (нөмірі мен ереже бұзудың қысқаша сипаттамасы), айыппұл мен оның істі қысқартылған қарау барысында жүргізуші төлей алатын сомасы (рәсімделген күннен жеті күнге дейінгі мерзімде төленгенде айыппұл көлемінің 50 %-і) көрсетіледі.
Маңызды сәт: полиция қызметкерлерінің осы бөлімді толтыруы барысында, хаттамада көрсетілген ереже бұзушылықтың тәртіп сақшысының сізге айтқанымен сәйкестігін тексерген жөн. Мысалы, сізді қауіпсіздік белдігін тақпағаныңыз үшін тоқтатып, қарсы бетке шығып кеткеніңіз үшін хаттама толтырған болып шықпасын. Айтпақшы, хаттаманың толтырылған уақыты әдейі еш жерде көрсетілмейді. Электронды құжаттың қашан рәсімделіп, қол қойылғандығы туралы мәлімет деректер базасына автоматты түрде енгізіледі.
Ізінше, жол ережесін бұзған азамат қорғаушының не аудармашының көмегіне мұқтаж ба, хаттаманы рәсімдеу барысында оның құқықтары мен міндеттері түсіндірілді ме, сол белгіленеді.
Дәл осы бетте жүргізуші өзі бұзған ережеге қатысты түсінік беріп, оған құқықтары жайлы ақпарат берілді ме, куәгерлер болды ма, және т.б. мәліметтерді көрсете алады. Жалпы айтқанда, өзі қажет деп тапқанның бәрін жаза алады. Не болмаса, жол ережесін бұзу дерегімен келіспейтінін мәлімдеп, істі әкімшілік сотта қарауды талап етуіне болады. Содан кейін жол ережесін бұзған жүргізуші кінәлі ме, әлде оны заңсыз тоқтатқан полиция қызметкері айыпты ма (хаттаманың күшін жойғаны үшін тәртіп сақшыларына сөгіс берілуі немесе басқа да тәртіптік жаза тағайындалуы мүмкін), ол жағын заң қызметкерлері шешетін болады. Түсінікті жүргізуші планшет пернетақтасын қолдану арқылы өзі жазады.
Маңызды ақпарат! Электронды хаттамада куәгерлердің не айғақ берушілердің түсінігі мен қол қоюы деген ұғым жоқ. Егер сіз жол ережесін бұзбағаныңызға сенімді болсаңыз, және мұны растайтын куәгерлеріңіз болса, онда жоғарыда айтылғандай, істі сотта қарауды талап етіңіз, әрі куәгерлер жайлы барлық деректерді жазып алып, жазбаша түсініктерін алуға тырысыңыз.
Айғақ берушілерге қатысты жағдайда, мысалы, жүргізушіні ішімдік ішкені үшін жауапкершілікке тарту барысында, олардың деректері мен қолдары электронды хаттаманың арнайы бөліміне енгізіледі.
Әрі қарай хаттамаға жүргізуші қол қояды (планшеттің экранында саусағымен) да, мәлімет әкімшілік құқық бұзушылықтың бірыңғай тізіліміне жіберіледі. Тәртіп сақшылары мен прокурорлардың айтуынша, құқық бұзушылық тізілімінен деректерді ешкім өшіре алмайды. Осы тұста сіздің электронды хаттамадағы қолыңыздың өз кінәңізді мойындағаныңызды білдірмейтінін ұмытпаған жөн. Хаттамада, біз атап өткендей, түсінік беру бөлімінде тағылған айыппен келіспейтіндігіңізді жазуға құқылысыз.
Егер жүргізуші хаттамаға қол қоюдан бас тартса, тәртіп сақшысы «Құжатпен танысудан бас тартты» (Отказался ознакомиться) батырмасын басады. Бұл жағдайда электронды хаттамада тәртіп сақшысы таққан айыптың дұрыстығын растайтын және оған қол қоюдан бас тартылғанына куәгерлік ететін екі айғақ берушнің деректері (оны бағдаршамның қызыл түсіне өтіп кеткені үшін тоқтатып еді, ал бұл қол қоюдан бас тартып жатыр дегендей) енгізілетін жол ашылады Мұндай жағдайдағы материал да әкімшілік құқық бұзушылықтың бірыңғай тізіліміне жіберіледі. Оған қосымша жол ережесі бұзылған сәт жазылған видеофайл да тіркеледі.
Алайда, ең бастысы — түбіртекте хаттама толтырылған уақыт дәл көрсетіледі. Кейбір жағдайларда бұл үлкен мәнге ие болуы мүмкін. Мысалы, егер жүргізуші көлікті мас күйінде жүргізді деген күдікке ілінсе, мұнда медициналық сараптама жүргізудің әр минуты қымбат болады.
Тәртіп сақшылары планшеттердің пайда болуымен ереже бұзғандарға хаттама толтыру үрдісінің жылдамырақ бола түскенін атап өтті, қазір бұған 10-15 минут уақыт кетеді екен. Жүйенің жалғыз кемшілігі — деректер базасының, көбіне әкімшілік құқық бұзушылықтың бірыңғай тізілімінің жиі кідіріп қалуы. Мұндай жағдайларда, мәселен мобильді жүйелерден шалғай жатқан тас жолдарда тәртіп сақшыларына қағаз бланкісін шығарып, хаттаманы бұрынғы тәртіпте толтыруға тура келеді екен.
Ескерту ретінде: қазіргі таңда қазақстандық полиция қызметкерлерінің қолында мыңға жуық планшет бар. Жарты жылда 160 мыңнан астам электронды хаттама (жалпы санының 14 %-і) толтырылыпты. Жақын арада қос астана мен өзге аймақтардағы жергілікті билік планшеттің тағы да төрт мыңнан аса данасын сатып алуды жоспарлап отыр.
Сәтті сапар тілейміз!
Комментариев: 0