Соңғы бірнеше жылда Қырғызстанға жаңа автокөліктерді жеткізу қарқыны бәсеңдеді. Бұған ЕЭО елдері мен кедендік баж салығының күрт өсуі себеп. Осы орайда үкіметтің №317 қаулысы жағдайды түбегейлі өзгертеді. Бұл құжат тарифтерді 2014 жылдың деңгейіне дейін түсірді, енді мөлшерлемені расында халықтық деп айтуға болады.
Мұндай “дархандықтың” мақсаты белгілі. Билік өкілдері ескірген автопаркті жаңартуды көздейді. Қазір ол Қырғызстанға жер-жерден жеткізілген 1.1 млн автокөлікті құрайды. Жан-жақты алып қарасақ, мүндай тәсіл ұтымды сияқты.
Қырғызстанда кедендік рәсімдеу қаншалықты арзандады
Артық сөзсіз, қарапайым мысал келтірсек. Қозғалтқыш көлемі 3 литрге тең 2008 жылғы автокөлікті алайық. Мейлі ол 2.4 литрлік (нақтырақ айтсақ, 2 362 см3) моторы бар Camry “қырқыншы” болсын. 2018 жылдың 25 шілдесіне дейін кедендік рәсімдеу барысында қозғалтқыштың әр текшесі үшін $4.1 немесе жалпы $9 684 төлеу қажет болатын. Бүгінде бұл сан $945 (1 см3 үшін $0.4 ) сомасына дейін төмендетілген. Айырмашылығын сезесіздер ме? Минус 90%.
Кестеде көрсетілгендей, “тартымды” тарифтер Қырғызстанда барлық автокөліктерге емес, тек салыстырмалы түрде жаңаларына қатысты енгізілген. Яғни, 12 жасқа дейінгілеріне. Ал басқалары үшін текше сантиметр үшін 6$ төлеу керек болады.
Дәл осы құжатпен билік электромобильдер үшін төленетін баж салығын алып тастаған, сонымен қатар, салықты гибридті көліктер үшін де төмендеткен. Бірақ мұнда бір айла бар. Тіпті “жеңілдіктер” есебінен де бензинді-электрлі көліктерді ел аумағына кіргізу әдеттегі автокөліктерді жеткізгеннен тиімді емес. Әсіресе, гибрид 10 жастан асқан болса. Міне, мысал: 1.5 литрлік 2008 жылғы Toyota Prius-ті кедендік рәсімдеу $5 984 сомасын құрайды, ал 1.8 литрлік агрегатты 2010 жылғы көлікті рәсімдеу сомасы — $1 078. Ал біз жоғарыда айтып өткен 2.4 литрлік моторы бар Camry-ді (2008 ж) рәсімдеу бар болғаны $945 болады.
Айта кететіні, көрші елдегі бұл жеңілдік ұзаққа бармайды, мұның бәріне қырғыздарға 2019 жылдың желтоқсанына дейін уақыт берілген. Себебі, 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қырғызстан ЕЭО-тың толық құқықты мүшесі атанады да, баж салығы бірнеше есе өседі.
Қырғызстанға тағы да жаңа “жапондар” ағыла ма?
Алдыңғы бірнеше абзацты оқып шығып, сенімхатпен жүйткуге болатын рөлі оң жақтағы балғын көлік жайлы армандап кеттіңіз бе? Сіз үшін нашар жаңалық бар. Рөлі оң жақтағы көліктерді тіркеуге Қырғызстанда 2016 жылдың маусым айының басында-ақ тыйым салынған. Және бұл шектеуді алу жоспарда жоқ. Сондықтан, елге тек рөлі сол жақтағы көліктер жеткізілетін болады, бірақ олардың бағасы расымен де жағымды болмақ.
Ал Қырғызстаннан көлік алып келуге бола ма?
Әрине болады. Бастысы, ол бастапқы тіркеуден 2014 жылдың 1 қаңтарына дейін өткен болуы қажет. Тек осындай автомобильдер ғана Кедендік одақ тауарлары саналады және олардың Қазақстанға жеткізілуі қандай да бір мәселе туындатпауы тиіс. Елге кіргізілетін автомобиль мына талаптарға жауап беру керек:
- Еуро-4 экологиялық ережелеріне сай болуы,
- IsoFix бекіткішінің болуы,
- Күндізгі жарық шамдары,
- Cол жақтағы рөл.
Қырғызстаннан Қазақстанға анағұрлым балғын көліктерді жеткізудің басқа да тәсілдері бар. Ол үшін кедендік баж салықтарындағы айырмашылықты төлеп, автоматты шұғыл хабарлау жүйесін (ЭВАК) орнату қажет. Әйтпесе, автокөлікті есепке қоймайды.
Сонымен, қорытындысы қандай?
Қырғызстан билігі ел халқы үшін мемлекет автопаркінен көрініс табатын қызықты сыйлық жасады. Бұл шешімнің қазақстандықтар үшін пайдасы күмән тудырады. Теория жүзінде жаңа көліктердің келуі 2014 жылға дейін елге кіргізілген ескі көліктердің бағасын арзандатуға себеп болды. Бірақ, көрші елдегі сол рөлді көліктердің таңдауы кең деп айта алмаймыз. Ендігі қалғаны, Қырғызстанның барлық автокөліктерін Кедендік одақ тауарлары деп мойындайтын 2025 жылды күту мен біздің заң шығарушылардың импорт үшін жаңа шектеулер ойлап таппайтынына үміттену ғана.
Комментариев: 0