Қандай жағдайда электросамокатты жүргізуші куәлігінсіз мінуге болады?

Маусымның басында Алматыда полицейлер мопед пен электросамокаттарды тексере бастады. Өткен бір айда полиция қызметкерлері жол ережесін бұзған бес мыңнан аса самокатшыны жазалаған. Олар көбіне жүргізуші куәлігі болмағаны үшін немесе кәмелетке толмай самокат мінгені үшін жауапқа тартылады.

Электросамокат жүргізушілерге ғана емес, жаяу жүргіншілерге де қиындық туғызып отырғаны белгілі. Биыл жыл басынан бері Алматыда самокат қатысқан елуге жуық жол апаты болды. Демек самокатшыларды тәртіпке шақыру бүгінгі күннің талабы. Бірақ полицейлер самокат мінген азаматтарды әрқашан объективті түрде жазалай ма? Қандай жағдайда олардан жүргізуші куәлігін талап етуге болады және қанша жастан бастап самокат мінуге болады? Осы сұрақтарға жауап іздеп көрейік.

Жүргізуші куәлігі қандай жағдайда қажет?

ҚР жол ережесінің 168-1 тармағында жазылғандай, «Электросамокат жүргізушісі веложол немесе веложолақпен жүреді. Веложол немесе веложолақ болмаса самокатшы жүреді:

• осы баптың екінші тармағына сай жолдың оң жақ шетімен, автобус жолағы болса, соның оң жағымен және бір қатарда;
• жол жиегімен;
• адамдарға қауіп төндірмей, сағатына 6 км-ден аспайтын жылдамдықпен тротуар немесе жаяу жүргіншілер жолағымен.

Кез келген санаттағы жүргізуші куәлігі (немесе жүргізуші куәлігінің орнына берілген уақытша куәлік) жоқ 18 жасқа толмаған электросамокатшы жолдың жүріс бөлігінің оң жақ шетімен, оның ішінде қоғамдық көлікке арналған жолақпен жүре алмайды».

Kolesa.kz редакциясына Әкімшілік полиция комитеті осы баптың екінші тармақшасы көшеде веложол немесе веложолақ болмаған жағдайда ғана күшіне енетінін айтты. Яғни, самокатшыға жүргізуші куәлігі мен жас шектеуі көлік жолының оң жақ шетімен немесе автобус жолағымен жүргенде ғана керек. Электросамокат жүргізушісіне веложол немесе веложолақта жүргізуші куәлігі қажет емес.

Шлемді қалай тағу керек?

Шлемге қатысты да даулы жағдай бар. ҚР жол ережесінің 171-тармағына сай электросамокат жүргізушісіне жолдың жүріс бөлігінде жүрген кезде басты қорғайтын шлем тақпай жүруге тыйым салынады. Ал егер веложол немесе веложолақпен жүрсе, самокатшыға шлем қажет болмайды.

Жас шектеуі жоқ па?

Электросамокатты қай жастан бастап мінуге болатыны жайлы жол ережесінде бір ғана ескертпе бар: жолдың жүріс бөлігінде (оң жақ шетінде) самокатпен жүргізуші куәлігі бар, шлем таққан, 18-ге толған адам ғана жүре алады. Ережеде веложол мен веложолақта жүру үшін рұқсат етілген жас шектеуі туралы талап жоқ. Мопедті 16 жастан бастап, велосипедті 14 жастан бастап мінуге болады, ал самокат жайлы ережеде ештеңе айтылмаған. Демек веложол немесе веложолақ бойымен балалар да электросамокат жүргізе алады.

Ақылға қонымсыз ба? Біз де солай ойлаймыз. Бұл өте қауіпті! Бірақ ережені мемлекеттік органдар бекіткен. Сондықтан оны шұғыл түзету керек сияқты. Мұндай норма «Жол жүрісі туралы» заңда жазылған, бірақ заңға өзгеріс енгізуге көп уақыт кетеді. Демек ережені өзгерту үшін келесі самокат маусымына дейін күтуге тура келеді.