2018 жылдың қараша айында автокөлік жүргізушілерінен төлем қабылдайтын бекеттер Алматы — Қапшағай, Алматы — Қорғас және Астана — Теміртау тас жолдарында пилотты режимде жұмыс істей бастайды. Қазіргі сәтте оларға төлем терминалдарын, шлагбаумдар мен басқа да қажетті құрылғыларды орнату жұмыстары аяқталып қалды. Бұл жолдарда жүргізушілерді нендей жаңа ережелер күтеді? Барып, көрейік!
Жаңа ақылы жолдар жайлы біз Алматы — Қорғас тас жолының негізінде баяндауды жөн көрдік. Оның ұзындығы — 295 шақырым. Бұл тас жолдағы терминалдар, өзге екеуіндегідей кіре беріске де, шыға беріске де орнатылуда. Кіру үшін екі жолақ, ал шығу үшін сегіз жолақ қарастырылады. Арнайы камералар кіріп келе жатқан көліктердің нөмірін жазып алып, оны төленуі тиіс соманы анықтайтын арнайы бағдарламаға жіберетін болады.
Тас жолды бойлай жүргізушінің қанша ақылы шақырым жүргенін есептейтін құрығылар бар алты аралық бақылау аркасы (жолмен қиылысатын аудандар санына сай) орнатылады.
Электронды құрылғы өтетін автокөліктердің барлығының төлем жасауға арналған шоттың негізін құрайтын көліктің салмағын, габарит көрсеткіштерін есептейтін болады. Жобаға сай, Алматыдан Қорғасқа жол жүру үшін жасайтын төлем мөлшері мынадай:
Жобада көрсетілгендей, Алматыдан Қорғасқа аттанған жеңіл көліктердің біржақты бағыты 300 теңге тұрады, яғни, бір шақырым үшін бір теңге, шамасы осы мөлшерлемені бекітетін де сияқты. Салыстырмалы түрде қарастырып көрейік: Алматыдан Қапшағайға дейінгі сапар үшін жүргізуші 100 теңге төлейді. Сөз орайы келгенде айта кетсек, Алматы — Қорғас тас жолы Құлжамен қосылып, Шелек ауылын бойлай өтетін бөлікті тегін ету жөнінде ұсыныс жасалды. (Бұл мәселе әзірше қаралуда).
Бүгінде ақылы жолдар жобасын іске асырушы «Қазавтожол» АҚ жол ақысын жергілікті тұрғындармен өткен кездесуде талқылаған. Қазіргі сәтте мөлшерлемелерді «Атамекен» ҰКП қарастыруда, сонымен қатар, басқа да ұйымдар мен мекемелер кәсіпкерлер мүддесі мен мемлекетаралық келісімдерді сақтау тұрғысынан қарастырып жатыр.(Алматы — Қорғас халықаралық тас жол).
Тас жолға кіру тегін. Есептесу шығар кезде жүзеге асады. Автобанға Алматы мен Қорғас маңындағы төлем жасау бекеттері арқылы да, жергілікті маңызға ие жапсарлас жолдар арқылы да баруға болады. Төлемді қолма-қол не PayWay.kz қызметі арқылы алдын ала төлем жасау мүмкіндігі бар картаның көмегімен, банктердің интернет қызметтері, дербес шот (келісімшарт жасау жолымен заңды тұлғалардың алдын ала төлем жасауы бойынша), электронды әмияндар, QIWI, «Касса24», «Киберплат» терминалдары мен E100 жанармай картасының көмегімен жасауға болады. Оның үстіне, тас жолдың бойында тұратын автокөлік иелері үшін құны 1000 теңгелік жылдық абонементтер қарастырылады. Келешекте мұндай абонементтерді бір айға не он күнге алуға да болады. Аталған мәселе әзірше қарастырылуда.
Жаңа ақылы жолдарға қойылатын транспондер құрылғыларынан олардың ыңғайсыз әрі қымбат болуына байланысты бас тартуды ұйғарыпты. Есесіне, келесі жылы «Қазавтожол» алдыңғы терезеге қойылатын RFID таңбасы бар арнайы жапсырмаларды тегін таратуды бастайды. Таңбалар автокөлк иелерінің «Қазавтожол» ұлттық компаниясындағы дербес шоттарына бекітіледі. Мұндай таңбасы бар автокөлік төлем қабылдау бекеттерінен тоқтамай-ақ өте алады. Электронды құрылғы шоттан ақшаны автоматты түрде алатын болады. Ал болашақта RFID таңбалары мен оған бекітілген шоттарды елді мекендердегі тұрақтардың ақысын төлеу үшін қолдану мүмкіндігі де жоқ емес.
«Қазавтожол» ұлттық компаниясындағылар жаңа ақылы жолдардың кірер және шығар тұстарында кептеліс болмайтынын айтты, олардың сөзінше автомобильдер легіне қызмет көрсетуге сегіз терминалдың қауқары жетеді. Ал Алматы — Қапшағай тас жолында автокөліктер ағылатын жаздың демалыс күндері төлем қабылдау бекеттерінде шлагбаумдар көтеріліп, көліктерді көдергісіз өткізетін болады. Бұл ретте автокөлік нөмірлерін арнайы құрылғы жазып алады да, тиісті сома көлік иесінің дербес шотынан алынады не келесі бір өткенде өндіріледі.
Сөз реті келгенде айта кететін жайт, ақылы жолға кіріп, жолдың ортасында төлем терминалына дейін одан шығып кетіп, сол арқылы ақша үнемдеп қалу мүмкін емес. Жүйе кез келген жағдайда кірген сәт пен автокөлік нөмірін белгілейді. Ол ақшаны не келесі өткенде, не соттық тәртіпте, ақылы жолдан өту ережесін бұзғаны үшін (ҚР ӘҚБК-нің 628-бабы «Ақылы автомобиль жолдарымен (учаскелерімен) жүріп өткені үшін ақыны уақтылы төлемеу жеке тұлғаларға — бес, заңды тұлғаларға он айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады) айыппұл арқалата отырып, өндіреді.
Жергілікті тұрғындарға қатысты мәселе де соған ұқсас тәсілмен шешіледі. Егер олардың бірі үнемдеймін деп абонемент сатып алмаса және ақылы жолмен бір ауылдан екіншісіне төлем қабылдау бекеттерін айналып өтіп қатынайтын болса, ерте ме кеш пе, бәрібір төлем жасауына тура келеді. Десе де, тек аралық бақылау аркаларынан өткен жағдайда ғана. Бұл сәтте «үнемшіл» жүргізушінің көлігін арнайы құрылғылар жазып алады да, төлем жасау бекеттерінен өткенде есепшот ұсынады (егер шлагбаумға келсе, онда әр жүрген шақырым үшін төлейді) немесе коммуналдық түбіртекпен бірге үйіне жібереді.
Ал егер жүргізуші терминалға келгенде ақшасының да, картасының да жоқтығын айтып (жолда неше түрлі жағдайлар орын алуы мүмкін ғой), төлем жасаудан бас тартса, бекеттің арнайы қызметкері қарызын жеті күн үшінде қайтаруды міндеттей отырып, төлемсіз өтуге мүмкіндік беретін акт толтырады. Әйтпесе, көлік иесін айыппұл, сот және сот орындаушыларымен таныстық күтеді.
«Қазавтожол» ұлттық компаниясының қызметкерлерінің айтуынша, сараланған мөлшерлемені Астана — Шучинск автожолының ақылы бөлігіне енгізу де жоспарда бар көрінеді. ҚР Инвестициялар және даму министрлігіне бағытталған ұсынысқа сәйкес, автобан бойынша алдын ала төлем жасау арқылы жүру құны 200 теңгені құраса, ал соңында жасалған төлем мөлшері — 400 теңге болады.
Жалпы айтқанда, жаңа тас жолдардағы төлем жасау жүйесі жеткілікті дәрежеде ыңғайлы болатын сияқты. Терминал алдында ұзын сонар кезектің болмауы тиіс (мамандардың есебі дұрыс болса, әрине). Бұған қоса жүйе кейбір пысықайлардың тегін жүруін шектейді. Бастысы, жүргізушілердің қалтасынан түсетін қаражат желге ұшпай, қазақстандық жолдар жайлы әрі қауіпсіз болса екен дейміз.
Сәтті сапар тілейміз!
Комментариев: 0