Энергетика министрі Мағзұм Мырзағалиев Үкімет отырысында бензин қажет мөлшерде өндіріліп жатқандықтан, оның бағасын көтеруге негіз жоқ екенін айтты. Жанармай құю бекеттерінде бензин бағасының аздап өскеніне (163-тен 177-178 теңгеге дейін, яғни министрдің айтуынша, кейінгі үш жылда 15 теңгеге) мекеме аса алаңдамайды.
М.Мырзағалиев дизельге қатысты мәселе реттелді деп есептейді.
«Жазда мұнай базаларындағы дизель қорының күрт азаюына байланысты елде жанармай дағдарысы болды. Мәселені шешу үшін ең алдымен Ресей энергетика министрлігімен кездесу ұйымдастырдық. Елге 190–200 мың тонна дизель жеткізіліп, небәрі бір жарым айдың ішінде жағдай тұрақтанды. Әрине, баға мәселесі өте өзекті. Мұнай құнының өскенін көріп отырмыз. Тиісінше, Ресей зауыттарында да жанар-жағармай бағасы айтарлықтай өсті. Сөйтіп қымбат дизель отынын әкелуге мәжбүр болдық. Ең бастысы, отын жетіспеу мәселесін шешіп, жағдайды тұрақтандыра алдық», — деді министр.
Осы жерде Энергетика министрі сәл қателескен секілді. Трейдерлердің айтуынша, Ресейден Қазақстанға 200 емес, 145 мың тонна дизель жеткізілген. Оның үстіне мұның бәрі суыққа төзімді дизель болғандықтан, солтүстік облыстардағы жанармай құю бекеттеріне әкелінді. Ал оңтүстік облыстар әлі Шымкентте өндірілген дизельді тұтынып жатыр, қазан айында отын сапасына сын айтқан жүргізушілер көп болды. Біраз уақыт бұрын Шымкенттегі мұнай өңдейтін зауыт маусымаралық дизель (сүзілетін ең төменгі температурасы −15 °С) өндіре бастады.
Елде дизель тапшылығының күзге дейін жалғасуына Павлодардағы мұнай өңдейтін зауыттың жөндеуге жабылуы да себеп болды. Зауытты жөндеу жұмысы 1 қарашада аяқталуы тиіс еді, бірақ «ҚазМұнайГаз» баспасөз қызметі хабарлағандай, зауытта дизельді гидротазалау құрылғысынан басқа барлық технологиялық қондырғы іске қосылды.
«Дизель отынын гидротазарту жабдығын іске қосу кезінде компрессорда бұған дейін жөндеу кезінде ауыстырылған жаңа қосалқы бөлігінің ақауы анықталды. Қазір анықталған ақауды жою жұмыстары жүргізіліп жатыр. Дизель отынын гидротазарту қондырғысы 6 қарашада іске қосылады деп жоспарланып отыр, бұл бұрын жоспарланған мерзімге сәйкес келеді», — деді компания. Пресс-релиздегі ақпаратқа сенсек, осы сенбіде ПМХЗ жеткілікті мөлшерде дизель өндіруді бастайды.
Бірақ қолда бар дерек бойынша мәселе «ҚазМұнайГаз» хабарлағандай «компрессордағы ақауда» емес, қайта күн суытқанға дейін аяқталмай қалған жөндеу жұмыстарында болса керек. Гидротазалау цехы көктемге дейін жұмыс бастай алмауы мүмкін.
Зауыт қазір тәулігіне небәрі бірнеше жүз тонна дизель шығарады. Ал 10 қарашаға дейін өндіріс көлемін тәулігіне 3.8 мың тоннаға жеткізу жоспарланған (қажетті 6 мың тоннаның үштен екісі ғана). Қазір зауытта жұмыс істеп тұрған жабдық К-4 классты дизельді көп мөлшерде өңдей алмайды (ол К-2 және К-3 шығара алады, бірақ техникалық регламент бойынша оны ЕЭО аумағында сатуға болмайды).
Демек қараша және желтоқсан айларында елімізде 150 мың тоннаға жетпейтін дизель өндіріледі (айында 50 мың тонна маусымаралық және 20-25 мың тонна қыстық дизель), Ресейден тағы отын әкелуге тура келеді. Қазақстанда қазір коммерциялық көліктер дизельмен жүретіндіктен, отын тапшылығы өнім, тауар және қызмет көрсет құнына кері әсер етуі мүмкін. Қаңтар мен ақпанда дизельге сұраныс азаяды, бірақ наурызда көктемгі егістік жұмыстары басталғанға дейін ПМХЗ дизель өндірісін толықтай іске қосуы қажет.
Халықтың шығынын мүмкіндігінше азайту үшін Үкіметке Ресейден келетін жанармайдан қосымша құн салығын алмау ұсынылды. Ол мақұлдана ма, жоқ па белгісіз. Бірақ кейбір сарапшылар алдағы үш аптада бензин бағасы да 5-10 теңгеге қымбаттауы мүмкін екенін айтады (жыл басында шығынмен жұмыс істеген саудагерлерге соның орнын толтыруға мүмкіндік беріледі).
Екібастұзда өткен жиында ҚР президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстанда дизель тапшылығы өздігінен пайда болмағанын айтты.
«Қазан айында елде дизель тапшылығы байқалды. Бұл жағдай қолдан жасалды деуге негіз бар. Бұл дизель бағасының өсуіне әсер етумен қатар, тасымал компаниялары мен ҚТЖ-ға қиындық туғызды, сонымен қатар коммуналды және жол қызметінің бірқалыпты жұмысын қамтамасыз етуге кедергі келтірді», — деді мемлекет басшысы.
Оның айтуынша, мұнай өңдеу көлемінің артқанына және мұнай өңдеу зауыттары жаңартылғанына қарамастан, Үкімет пен «Самұрық-Қазына» мұнай өнімдерінің тапшылығына жол берді.
«Мұнай өңдеу зауытын жаңарту сапасы туралы бірінші рет айтып отырған жоқпыз. Мұнай өңдеу зауыттарын жетілдіруге екі триллион теңге бөлінсе де, зауыттар неге жоспардан тыс жөндеу жұмыстарына жабылады? Бұл жауап беруді қажет ететін маңызды сұрақ», — деп қосты президент.
Сонымен қатар ол ертеректе қабылданған мұнай өнімдерінің бағасын реттеуге араласпау туралы шешім бағаны өз бетімен жіберуге болады дегенді білдірмейтінін атап өтті.
«Нарық азаматтар үшін емес, тек өзі үшін жұмыс істесе, бағаны реттеуді қайтару керек шығар? Президент әкімшілігіне қажет болса құқық қорғау органдарын жұмылдыра отырып, тапшылықтың себебін анықтауды және саланы реформалау бойынша жүйелі шаралар ұсынуды тапсырамын», — деді Қ.Тоқаев.
Комментариев: 0